In de meeste buurten en wijken leven mensen prettig samen op een manier die hen past. Voor deze bewoners is de buurt een solide basis voor een waardevol leven. Maar er zijn ook gebieden waar die positieve basis er niet (meer) is, omdat belemmeringen het prettig samenleven in de weg staan. Daarbij kan het gaan over armoede, over gezondheidsproblemen, over belemmeringen op het gebied van taal of cultuur en meestal in combinatie. Uit ons onderzoek voor Aedes (‘Veerkracht in corporatiebezit’) blijkt dat als in een buurt veel mensen minder zelfredzaam zijn, ook de samenredzaamheid lager is en er een vergroot risico is op sociale leefbaarheidsproblemen. Dit zijn de wijken die bovenaan de verkeerde lijstjes staan.
In een veerkrachtige wijk is de samenredzaamheid van bewoners en instituties (scholen, gemeente, corporaties, welzijn, netwerken) voldoende om mee te bewegen en verstoringen op te vangen. Als die veerkracht ontbreekt, terwijl die wel nodig is, is een wijk kwetsbaar. Dan hoeft er maar iets te gebeuren en de wijk raakt in een vervalspiraal die moeilijk is te keren. Het is belangrijk deze buurten tijdig in beeld te hebben en gericht aandacht te geven.
Veerkracht maak je niet alleen. Uiteindelijk zijn het de bewoners zelf die het moeten willen en doen. Maar waar de veerkracht in het geding is, hebben zij hulp nodig uit het netwerk van organisaties met kennis en middelen die voor minder zelfredzame bewoners het verschil kunnen maken. Het functioneren van dat netwerk is de sleutel van succes.
De veerkrachtonderzoeken laten zien dat veel steden meer en meer uit elkaar worden getrokken en een tweedeling op de loer ligt (als die er al niet is). Dat heeft te maken met twee elkaar versterkende trends.
In opdracht van Aedes, vereniging van woningcorporaties, hebben Kees Leidelmeijer en Johan van Iersel (In.Fact.Research) samen met Jeroen Frissen (Circusvis) kwantitatief en kwalitatief onderzoek gedaan naar de veerkracht van kwetsbare wijken.
Het landelijk onderzoek toont aan dat er een toenemende instroom is van kwetsbare groepen in corporatiewoningen, dat deze zich in het bijzonder voordoet in buurten met een hoog aandeel corporatiebezit en dat in de meeste van deze buurten tegelijkertijd de overlast toeneemt en de veiligheid afneemt.
Een belangrijke conclusie is ook dat de situatie lokaal sterk kan verschillen. Er zijn zowel gebieden waar alle seinen op rood staan, als gebieden waar het – ook bij een toename van kwetsbare groepen - juist heel goed gaat. Daarom is nader onderzoek op gebiedsniveau nodig om goed te kunnen reageren.
Zowel het oorspronkelijke onderzoek als de update in 2020 hebben veel aandacht gekregen in de landelijke media.
Het Veerkracht onderzoek is voor veel gemeenten en woningcorporaties aanleiding geweest om samen met Circusvis en In.Fact.Research nader onderzoek te doen naar de situatie in het eigen werkgebied en op zoek te gaan naar een betere aanpak en samenwerking.
Door informatie over de ontwikkeling van de bewonerssamenstelling te combineren met informatie over de ontwikkeling van zichtbare problemen in de wijk, wordt gekomen tot de ‘Signaleringskaart Veerkracht’.
Verbetering van de veerkracht vraagt altijd om inzet op verschillende fronten. Circusvis gebruikt hierbij de Matrix handelingskaders Veerkracht.
Veerkrachtigewijken.nl is een initiatief van:
Circusvis is een adviesbureau van betrokken professionals in de wereld van het wonen. We helpen huurders, woningcorporaties en gemeenten om effectief te werken in deze complexe omgeving. Circusvis redeneert vanuit een eerlijke stad of regio. Door thema’s te verbinden ontstaan kansen om te verbeteren, versnellen en vernieuwen.
